Ο
Αδαμάντιος Κοραής (
27 Απριλίου 1748,
Σμύρνη –
6 Απριλίου 1833 Παρίσι,
Γαλλία), ήταν
Έλληνας φιλόλογος με βαθιά γνώση του ελληνικού πολιτισμού. Ο Κοραής είναι ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του
νεοελληνικού διαφωτισμού και μνημονεύεται, ανάμεσα σε άλλα, ως πρωτοπόρος στην έκδοση έργων αρχαίας ελληνικής γραμματείας, αλλά και για τις γλωσσικές του απόψεις στην υποστήριξη της
καθαρεύουσας, σε μια μετριοπαθή όμως μορφή της με σκοπό την εκκαθάριση των πλείστων ξένων λέξεων που υπήρχαν στη γλώσσα του λαού.Ο Αδαμάντιος Κοραής γεννήθηκε στη
Σμύρνη στις 27 Απριλίου 1748. Πατέρας του ήταν ο
Ιωάννης Κοραής, καταγόμενος από τη
Χίο. Ορφάνεψε σε μικρή ηλικία ο πατέρας του Αδαμάντιου και στράφηκε νωρίς στο εμπόριο.
Στη Σμύρνη
Στη Σμύρνη έφτασε την άνοιξη του
1779.
[14] Λίγο καιρό πριν την άφιξή του η πατρική του οικία είχε καταστραφεί από πυρκαγιά η οποία είχε κάψει μεγάλο μέρος της πόλης. Έτσι θα αναγκαστούν οικογενειακώς να μετοικήσουν σε άλλη συνοικία.
[15] Στο διάστημα οπότε θα γυρίσει στη Σμύρνη, θα δουλέψει ως γραμματέας του επιτρόπου πατέρα του και των άλλων επιτρόπων στο Μετόχι του Παναγίου Τάφου εκεί.
[16]
Στο Μονπελιέ
Έφυγε ξανά το
1782, για ιατρικές σπουδές στο
Μονπελιέ της
Γαλλίας[17]. Χάρη στην οικονομική ενίσχυση του
Μακάριου Νοταρά ολοκληρώνει τις σπουδές του.
[18] Το
1786 δημοσιεύει την διπλωματική του εργασία στη λατινική γλώσσα, με τίτλο,
Pyretologiae Synopsis αλλά και τη σύντομη διδακτορική διατριβή του,
Medicus Hippocraticus 1787.
[19]
Στο Παρίσι
Με το πτυχίο της ιατρικής από το
Μονπελιέ είχε αποφασίσει οριστικά να μην εξασκήσει το επάγγελμα του γιατρού, αλλά να ζήσει στο Παρίσι, καλλιεργώντας τις φιλολογικές επιστήμες. Η άφιξή του στο Παρίσι συνέπεσε με τις παραμονές της
Γαλλικής Επανάστασης. Αρνείται κάθε βοήθεια από φίλους και επιδίδεται σε μεταφράσεις ιατρικών έργων εκλαϊκευμένου χαρακτήρα ή αντιγράφει κείμενα από παρισινούς κώδικες, κατά παραγγελία τρίτων.
[20] Διαμένει αρχικά στην οικία του φίλου του Clavier, ενώ αργότερα, στα 1793 και 1795 στην εξοχική έπαυλη του φίλου του στην κώμη Nozaye
[21]
Το έργο του
Η εκδοτική του δραστηριότητα ξεκίνησε το
1799, με τους
Χαρακτήρες του
Θεόφραστου. Την επόμενη χρονιά τύπωσε το
Περί ανέμων, υδάτων και τόπων του
Ιπποκράτη, έκδοση που βραβεύτηκε το
1810[24], και το
1804 τα
Αιθιοπικά του
Ηλιοδώρου, η εισαγωγή του οποίου είναι η πρώτη ελληνική πραγματεία για το λογοτεχνικό είδος του
μυθιστορήματος[25]. Μετά το
1805 ενέταξε τις εκδόσεις του στην σειρά
Ελληνική Βιβλιοθήκη, η οποία συνεχίστηκε έως το
1827, με την χορηγία των
αδερφών Ζωσιμά. Στην
Ελληνική Βιβλιοθήκη εξέδωσε, μεταξύ άλλων, τους
Βίους Παραλλήλους του
Πλουτάρχου, Λόγους του
Ισοκράτη[26], τις τέσσερις πρώτες ραψωδίες της
Ιλιάδας,
Γαληνό,
Στράβωνα,
Μάρκο Αυρήλιο, τα
Πολιτικά και τα
Ηθικά Νικομάχεια του
Αριστοτέλη, τα
Απομνημονεύματα του
Ξενοφώντα. Επίσης σχεδίαζε, αλλά ματαίωσε την έκδοση της Ιστορίας του
Θουκυδίδη των αρχαίων μυθογράφων
[27] και του
Ηροδότου[28]. Σημαντική είναι και η συμβολή του στο χώρο της
επιγραφικής μέσα από την έκδοση της
Ύλης Χιακής αρχαιολογίας, αφού διασώζει επιγραφές που πια έχουν χαθεί, σχολιάζοντάς αυτές φιλολογικά και ιστορικά.
[29]
 |
| Το άγαλμα του Κοραή μπροστά από την Πρυτανία του Πανεπιστημίου Αθηνών |
Απόψεις για την εκπαίδευση
Στα «Προλεγόμενα» των εκδόσεων αρχαίων συγγραφέων κατέθετε τις προτάσεις του για την παιδεία, το περιεχόμενο των μαθημάτων, τα εγχειρίδια και τις μεθόδους της διδασκαλίας και κυρίως την
γλώσσα, που ήταν το βασικό μέλημα των λογίων κατά την περίοδο του Διαφωτισμού.Ο προβηματισμός του κάλυπτε διάφορες πτυχές της εκπαίδευσης:οργάνωση και λειτουργία των σχολείων, μεθόδους διδασκαλίας, Βασικές του ιδέες ήταν η ανάγκη «μετακένωσης» της δυτικής παιδείας στην
Ελλάδα και ο εκσυγχρονισμός της διδασκαλίας, διδακτέα ύλη και σχολικά βιβλία, κατάρτιση διδασκάλων και εκπαίδευση μαθητών. Τον όρο
μετακένωσις τον έπλασε ο Κοραής για να αποδώσει το αίτημα της αξιοποίησης τωνδυτικών επιτευγμάτων, που μπορούσαν να συμβάλου στην ανάπτυξη της ελληνικής προσπάθειας.
[44] Έτσι για την
οργάνωση και λειτουργία των σχολείων, δεχόταν τρεις βαθμίδες:τα κοινά:υποχρεωτικά για όλους με διδασκαλία της ανάγνωσης, γραφής κι αριθμητικής αλλά και της θρησκευτικής κατηχήσεως, τα γυμνάσια της Ελληνικής φιλολογίας και τα νώτερα γυμνάσια των επιστημών. Την φροντίδα για τη σύσταση των σχολείων-προεπαναστατικά- να έχουν οι κοινότητες υπό την εποπτεία του
Κοινού της Κωνσταντινουπόλεως και την αιγίδα του Πατριάρχη. Μόλις συσταθεί ανεξάρτητο Ελληνικό κράτος, τον κεντρικό συντονισμό να έχει
Λειτουργός της Δημοσίου Παιδείας. Δεν αποκλείει την καταβολή διδακτρων αλλά βασικά, υποστηρίζει τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης από ταμείο χρηματοδοτούμενο από εισφορές λαϊκών και κληρικών και τη φορολόγηση των μονών. Για τις
μεθόδους διδασκαλίας, εισηγείτο, τη χρήση σχολικών βιβλίων γραμμένων στην
κοινήν γλώσσαν με την αλληλοδιδικτική μέθοδο. Ως προς τη διδακτέα ύλη, να είναι κοινή για όλα τα σχολεία κάθε βαθμίδας, τα αναγνωσματάρια να είναι όχι το Ψαλτήρι κι η Οκταήχος, αλλά βιβλία Ιστορίας και Γεωγραφίας και το Σύνταγμα της Ελληνικής Πολιτείας. Για την εφαρμογή των ιδεών του συμμετείχε στην ομάδα των λογίων που ίδρυσαν το
1811 το περιοδικό
Ερμής ο Λόγιος, στο οποίο αρθρογραφούσε συχνά
[45].
Όπως παρατηρεί ο
Γεώργιος Μπαμπινιώτης, «Ο Κοραής ούτε στη δημοτική, όπως τη νοούμε σήμερα, έγραψε ούτε ειδική γλωσσολογική κατάρτιση διέθετε[...]έγραψε σε γλώσσα που αποτελούσε απλοποιημένη (καθαρισμένη) μορφή της Εκκλησιαστικής κοινής των τελευταίων μεταβυζαντινών αιώνων (16ος-18ος αι.)[...]στην πράξη όμως έγραψε σε μια μορφή (συνεχώς μεταβαλλόμενη) δημοτικίζουσας καθαρεύουσας».
Στην τελευταία περίοδο της ζωής του επιθυμούσε να πεθάνει όσο το δυνατόν πιο γρήγορα , λόγω της κακής κατάστασης της υγείας του.
[60] Ο Κοραής υπέφερε παιδιόθεν από αιμοπτύσεις.
[61] Ο Κοραής πέθανε τελικά στο Παρίσι, στις 6 Απριλίου 1833, σε ηλικία 84 χρονών.
[62]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου